Znameniti Pančevac, patriota, doktor nauka, liberal, pesnik, diplomata, novinar, Jugosloven.
Milan Ćurčin, srpski književnik, rođen je u Pančevu 14. novembra 1880. godine, a preminuo je u Zagrebu 20. januara 1960. godine. Završio je studije germanistike i slavistike, stekavši doktorat 1905. godine u Beču. Od 1914. do 1941. godine, obavljao je dužnost docenta na Beogradskom univerzitetu. Tokom Prvog svetskog rata, bio je član Jugoslovenskog odbora u Londonu. Nakon rata, preselio se u Zagreb, gde je od 1920. do 1941. godine bio izdavač i urednik časopisa „Nova Evropa“. Tokom 1950. godine, kratko vreme je bio redaktor Leksikografskog zavoda „Miroslav Krleža“ u Zagrebu.
Kao pesnik, Ćurčin se istakao kao modernista koji je bio među pionirima slobodnog stiha u srpskoj poeziji. Njegovi stihovi su obilovali razgovornim i humornim tonom, kao i proznom konciznošću, što je bio parodičan pristup formalnoj strogosti i uzvišenosti simboličkih fraza. U svojoj publicističkoj i uredničkoj karijeri, Ćurčin je pokazao širinu obrazovanja i dubok uvid, naglašavajući liberalnu koncepciju društva i kulture. (Hrvatska enciklopedija).
Detinjstvo
Otac Milana Ćurčina, Vasa Ćurčin, bio je imućan trgovac i suvlasnik u to vreme poznate trgovačke firme „Ćurčin i Stojanović“. Poznatog komediografa Branislava Nušića je otac Đorđe Nuša slao da uči trgovački zanat baš kod Vase Ćurčina. Međutim, umesto da završi kao trgovac, Branislav Nušić je postao bard srpske književnosti.
Izgleda da je Vasa Čurčin više uticao na dečake tog vremena da se okrenu lepoj reči nego trgovini. Zato je i Milan, njegov sin, krenuo tim putem i postigao slavu. Osnovnu školu mladi Ćurčin završio je u Pančevu, a gimnaziju je pohađao u Novom Sadu, gde je učio kod Jovana Grčića.
Akademski život
Milan Ćurčin je upisao studije germanistike i slavistike 1900. godine u Beču. Četiri godine kasnije, doktorirao je sa tezom „Srpska narodna poezija u nemačkoj literaturi“. Ta teza je objavljena u Lajpcigu, a prevedena na srpski jezik 1987. godine povodom dvestogošnjice Vukovog rođenja.
Od 1906. do 1914. godine, Milan Ćurčin je bio docent na Katedri za nemački jezik i književnost na Beogradskom univerzitetu. U to vreme je takođe izdao i uredio dve knjige Srpskohrvatskog almanaha (Beograd-Zagreb).
Diplomatija i prevodilaštvo
Za vreme Prvog svetskog rata bio je član Jugoslovenskog odbora u Londonu, gde je delovao u jugoslovenskom duhu. Za vreme svog boravka u Londonu sarađivao je sa Robertom Smithom Watsonom, britanskim političkim aktivistom i istoričarem koji je igrao aktivnu ulogu u podsticanju raspada Austro-Ugarske i nastanku Čehoslovačke i Jugoslavije tokom i posle Prvog svetskog rata.
Tokom Drugog svetskog rata, proveo je vreme u Splitu, gde se bavio prevođenjem sa nemačkog na engleski, francuski, rumunski, češki i italijanski jezik. Pedesetih godina dvadesetog veka radio je kao redaktor u Leksikografskom zavodu u Zagrebu.
Novinarsko-izdavački rad
Milan Ćurčin bio je pokretač i urednik časopisa „Nova Evropa“ koji je izlazio u Zagrebu u periodu od 1920. do 1941. godine. Časopis se bavio svim društvenim pitanjima i namenjen je bio stranački formalno neangažovanim liberalnim intelektualcima jugoslovenske orijentacije.
Inspiraciju za pokretanje ovakvog časopisa Milan Ćurčin je dobio u istoimenom časopisu „The New Europe“, koji je uređivao i izdavao Robert Seton Watson, vođen idejom o nužnosti demokratskog preuređenja Evrope.
Pesme i književne kritike
U našoj književnosti, Ćurčin se pojavio krajem 19. i početkom 20. veka, odmah nakon Vojislava Ilića. Bio je savremenik Milana Rakića, Jovana Dučića i Vladislava Petkovića Disa.
Svoje pesme, književne studije i kritike objavljivao je u “Carigradskom glasniku” , “Srpskom književnom glasniku” “Srjemskim novinama” i mnogim drugim …
Milan Ćurčin se isticao kao izuzetan modernista, izdvajajući se od svojih prethodnika i savremenika. U svom tekstu „O mojim pesmama“, koji se smatra manifestom književnog pravca Moderne, donosi novo shvatanje poezije i kreativnosti. Ovaj tekst je objavljen dvadeset godina pre sličnih tekstova Miloša Crnjanskog i Stanislava Vinavera.
Ćurčin je zagovarao autentičnost u stvaranju i bio je predstavnik avangarde, suprotstavljajući se tradicionalizmu i normativizmu u književnosti. U svojoj poeziji, pokrenuo je ozbiljnu raspravu o konceptima, smatrajući da stare forme poetskog izražavanja zahtevaju preoblikovanje kako bi se otvorio put napretku. Stihovi Milana Ćurčina su obogaćeni humorom i sadrže teme koje susrećemo svuda oko nas.
Poruka i zaostavština
Milan Ćurčin je svojim pesništvom, društvenim angažmanom, političkim i diplomatskim radom težio napretku, modernizaciji i prekidu sa tradicionalnim vrednostima 19. veka koje nisu bile sposobne da prate sveopšta društva koja su se razvila početkom 20. veka.
Kao predstavnik građanskog društva, spreman da izađe iz zone komfora, Milan Ćurčin je predstavljao pravu figuru novog doba.
Svojim radom i entuzijazmom, bio je učesnik i pokretač mnogih ideja i poduhvata, spreman da prihvati novo i nepoznato, bez obzira na rizike koje to može doneti u budućnosti.
Današnje vreme, prelazak iz 20. u 21. vek, može se okarakterisati kao doba ubrzanog napretka. Tehnološki razvoj ubrzao je društvene procese, i mnoge društvene okolnosti koje sada doživljavamo su slične onima na početku 20. veka. Da li smo mi spremni da izađemo iz zone komfora kako bismo stvorili nešto novo i nepoznato?